کاسکو
کاسکو
کاسکو یا طوطی خاکستری آفریقایی (Psittacus erithacus) پرنده‌ای محبوب در کشورهای اروپایی و بسیاری از کشورهای دیگر جهان است. علت محبوبیت این پرنده هوش سرشار و قدرت سخنگویی و تقلید صدای آن است و می توان گفت این پرنده بهترین پرنده تقلیدکننده صدا در جهان است که به راحتی می‌تواند بیش از صدها واژه را به خاطر بسپارد و تکرار کند و با این کار باعث شادی و خوشحالی صاحبان خود گردد. این پرنده در محیط زیست طبیعی خود خجالتی و ترسو است. طوطی خاکستری آفریقایی یا به تعبیری دیگر کاسکو از سالیان دور به عنوان پرنده اهلی در قصرهای پادشاهان و خانه‌های طبقات مختلف مردم جامعه نگهداری می‌شده‌است و رومیان اولین ملتی در جهان هستند که درباره این پرنده مطالبی نوشته‌اند.
کاسکو در اصل پرنده‌ای وحشی است که در قاره آفریقا زندگی می‌کند و از قرن‌ها پیش مورد توجه آدمی قرار گرفته و تلاش‌های زیادی برای اهلی کردن و آموزش دادنش شده‌است. امروزه کاسکوها توسط پرورش دهندگان دست آموز شده و به پرنده‌ای خانگی و سرگرم کننده و جالب تبدیل شده‌اند. با این حال به دلیل آنکه عملکردی غیرقابل پیش بینی دارند نباید به آنان زیاد اطمینان کرد. کاسکوهایی که از حیات وحش به جمع انسان‌ها آورده می‌شوند نیازمند صبر و کوشش بسیار برای آموزش و تطبیق با محیط تازه هستند. کاسکوها بسیار قوی هستند؛ درصورت عصبانیت می‌توانند گاز بگیرند یا پنجه بکشند.
این پرنده یکی از اعضای تبار پستاسی Psitacidac است که همانند سایر طوطیان بدنی استوار ولی نرم دارد، به طوری که می‌تواند با منقار خود به راحتی به تمام اجزای بدن خود دسترسی داشته باشد و تا ۱۸۰ درجه سر خود را برگرداند. اندازه بدن طوطی خاکستری آفریقایی بسیار متفاوت است و در گونه‌های کوچک ۱۲ سانتی متر ودر گونه‌های بزرگ تا ۱۰۰ سانتی متر می‌رسد و وزن آن در حدود ۴۰۰ گرم است. رنگ پروبالش خاکستری است و در نژاد کنگو رنگ دُم سرخ است، دُمگاه به رنگ خاکستری روشن و لبه‌های بال سیاه رنگ و پاها خاکستری تیره هستند. رنگ منقار پرنده سیاه و رنگ چشم پرنده بالغ زرد روشن و هردو جنس نر و ماده از نظر ظاهری شبیه به هم هستند. این پرنده در طول زندگی زادوولد می‌کند و معمولاً در حدود ۵۰ تا ۶۰ سال عمر می‌کند.
طوطی خاکستری آفریقایی پرنده‌ای تیزپرواز است و پروازی منظم دارد، اما قدرت جهت‌شناسی مناسبی ندارد و نمی‌تواند همانند کبوترها محل زندگی خود را جهت یابی کند و به لانه بازگردد، از این رو پرورش دهندگان این پرنده باید توجه کافی داشته باشند که چنانچه پرنده از محل زندگی خود دور شد، نمی‌تواند به راحتی لانه و کاشانه خود را یافته و بدان بازگردد.
زیرگونه ها
سه زیرگونه از طوطی خاکستری آفریقایی وجود دارد که عبارت اند از:
· ۱- کاسکوی کنگو Psittacus erithacus
گاهی به آن طوطی خاکستری کامرون نیز می‌گویند. برخی معتقدند که طوطی کامرون با طوطی کنگو تفاوت دارد اما در حقیقت تفاوت چندانی بین این دو وجود ندارد وبرخی از واردکنندگان و فروشندگان این پرندگان سعی می‌کنند با توجه به اندازه وتنوع رنگ پر وبال نام‌های مختلفی برآن‌ها بگذارند. آنان معمولاً طوطی‌های مناطق مختلف را جمع آوری نموده ودر یک محموله جای می‌دهند وپس از رسیدن محموله به کشور مقصد، با توجه به رنگ پر وبال آن‌ها اقدام به جدا کردن آن‌ها به عنوان گونه کنگو ویا کامرون می‌نمایند. پر وبال پرنده به رنگ خاکستری ودم آن کاملاً سرخ است ورنگ دم در جوجه‌های کمتر از یک سال نیز سرخ با لبه‌های سیاه است که تیره گی لبه‌های پردم بعد از اولین پر ریزی ناپدید می‌شود. منقار پرنده کاملاً سیاه است. طول بدن ۳۰ تا ۴۵ سانتی متر وفاصله بین دو بال ۴۵ تا ۵۲ سانتی متر است. وزن بدن آن ۴۵۰ تا ۶۰۰ گرم است که گاهی اوقات به ۷۰۰ گرم نیز می‌رسد ودر حدود ۵۰ تا ۶۰ سال عمر می‌کند. پرنده‌ای بسیار با هوش است وبرخی از دانشمندان هوش آن را به هوش بچه چهار ساله تشبیه کرده‌اند. قدرت زیادی برای تقلید صدای آدمی ندارد ولی قدرت خوبی برای برقراری ارتباط با آدمی از طریق صحبت کردن دارد. در مقایسه با سایر انواع طوطی نسبتاً آرام است و کمتر جیغ می‌زند.
· 2- کاسکوی تیمنه P.e.Timneh
طوطی خاکستری تیمنه، که نام علمی آن Psittacus erithacus timneh است و در محافل علمی به نام طوطی تیمنه معروف است ونام دیگری ندارد.این پرنده در سال ۱۸۴۴ توسط دانشمندی به نام فریزر Fraser شناسایی شد. پر وبال آن خاکستری است ودم آن نیز برخلاف طوطی کنگو، خاکستری سرخ فام است. منقار به رنگ تیره روشن ودر قسمت پایینی کمی به سفیدی می‌زند.طول آن از طوطی خاکستری کنگو کوتاه تر است ووزن آن ۲۵۰ تا ۴۵۰ گرم ودر حدود ۵۰ تا ۶۰ سال عمر می‌کند. این پرنده درجنوب گینه, سیرالئون, لیبریا واغلب مناطق غربی ساحل عاج دیده می‌شود.قدرت تقلید صدای آن تفاوتی با طوطی خاکستری کنگو ندارد ولی قیمت آن ارزان تر است وشاید یکی از علل آن داشتن دم تیره رنگ است که جذابیت دم سرخ رنگ طوطی خاکستری کنگو را ندارد.آرام تر از سایر انواع طوطیان است و از سن پایین قادر به تقلید صدا می‌باشد.
· ۳- کاسکوی پرنسپس P.e.Princeps
با دقت در خصوصیات این سه گونه به راحتی می‌توان دید که طوطی تیمنه از دو گونه دیگر کوچک تر است از این رو اندازه‌های مذکور در ذیل کاملاً بر آن منطبق نمی‌باشد. منظور از ذکر این اندازه‌ها در این جا آشنایی خوانندگان با اندازه تقریبی این پرنده‌است وقابل ذکر است که اندازه این پرندگان که در غرب قاره آفریقا زندگی می‌کنند با آن‌هایی که در شرق قاره آفریقا زندگی می‌کنند متفاوت است وباید افزود که طوطی‌های خاکستری شرق آفریقا از لحاظ جثه بزرگ تر واز لحاظ وزن سنگین تر می‌باشند ودر هر سه گونه نام‌برده تفاوتی بین نر و ماده پرنده وجود ندارد. البته معمولاً پرنده‌های نر جثه‌ای بزرگ تر از پرنده‌های ماده دارند، اما از این خاصیت نمی‌توان به طور قاطع استفاده کرد و چه‌بسا دیده شود که پرنده ماده‌ای از پرنده نر بزرگ تر باشد، برخی از پرورش دهندگان معتقدند که چشم طوطی خاکستری نر بیضی تر از چشم پرنده ماده می‌باشد و صورت پرنده ماده روشن تر است، اما در حقیقت این مطالب برای تعیین جنسیت چنان مستند و مستدل نمی‌باشند
