آنفلوانزای پرندگان را بهتر بشناسیم
به نام خدا
یکی از سوالاتی که این روزها مکررا مراجعین و افراد مختلف از ما دارند ترس از بیماری آنفلوانزای پرندگان و انتقال آن به انسان می باشد. بسیاری می پرسند گوشت مرغ و تخم مرغ مصرف کنیم یا نه؟ پرنده های منزل آیا در خطر هستند؟
بیماری آنفلوانزایی که اخیرا در کشور حادث شده بوسیله تحت تیپ H5N8 این وویروس می باشد. در وهله اول به صراحت باید بیان کنم که خوشبختانه در کشور عزیزمان مسئولین سازمان دامپزشکی و همکاران زحمت کش دامپزشک در سراسر کشور با تلاش شبانه روزی کاملا این بیماری را که در سطح چند گله محدود رخ داده بود مهار کرده اند. البته باید در نظر داشته باشید که ایران در مسیر حرکت پرندگان مهاجر از سیبری به نیمکره جنوبی هست و گریزی از این مشکل نیست. لطفا به هیچ عنوان اسیر مسائل مطرح شده در سایتهای مختلف نشده و تنها اگر علاقه مند به پیگیری این خبر هستید از طریق سایت سازمان دامپزشکی کشور که منبع معتبری است اخبار را پیگیری کنید. فقط یک خواهش اگر پرنده مرده ایی مشاهده کردین فورا با سازمان دامپزشکی تماس بگیرید, از خرید پرنده های مهاجر به شدت پرهیز کنید چراکه خیلی از اوقات علائمی در این پرندگان ندارد. حال بنده بنا بر سوالات مکرر دوستان تصمیم دارم تا در خصوص این ویروس-بیماری مطالبی را خدمت شما عرض کنم که امیدوارم مفید فایده باشد. لطفا علیرغم ارائه اطلاعات غلط بعضِی افراد این ویروس را از ویروس سرماخوردگی جدا بدانید!!! چون به لحاظ ماهیتی و ساختاری کاملا 2 ویروس متفاوت می باشند. همچنین مطمئن باشید با تهیه مرغ و تخم مرغ از میادین میوه و تره بار و مراکز عرضه قانونی تحت نظارت سازمان دامپزشکی کشورهیچ تهدیدی متوجه شما نبوده و با آرامش خیال مبادرت به مصرف محصولات مفید و لذیذ طیور نمایید.
معرفی بیماری آنفلوانزا:
آنفلوانزا به شكل جهان گير (پاندمي)، همه‌گیری (وسيع، كوچك، منطقه‌ای)، همه‌گیری، طغيان و تك گير (اسپوراديك) مشاهده می‌شود. ميزان حمله در همه‌گیری‌هایی كه در اجتماعات بزرگ اتفاق می‌افتد معمولاً بين 10 تا 20 درصد است، درحالي كه در اجتماعات بسته مثل مدرسه‌های شبانه‌روزی و يا خانه سالمندان به 50 درصد و بيشتر میرسد.همه‌گیری‌ها در مناطق معتدل معمولاً بيشتر در زمستان و در نواحي گرمسير و اغلب در ماه‌های باراني سال اتفاق می‌افتد.
آنفلوانزاي پرندگان: آنفلوانزا علاوه بر انسان در گونه‌های مختلف پرندگان و بسياري از پستانداران از جمله اسب، خوك و گربه سانان مشاهده می‌شود. به دليل امكان پرواز در پرندگان و تنوع سوشهاي ويروس آنفلوانزاي مشاهده شده در پرندگان و خطر انتقال آن به انسان و اثبات بروز پاندمي هاي قبلي با منشأ اين ویروس‌ها، آنفلوانزاي پرندگان داراي اهميت خاص می‌باشد.
آنفلوانزاي پاندميك(جهان گير):
پاندمي آنفلوانزا به دنبال شيفت آنتي ژني و توليد ويروس جديدي كه جامعه نسبت به آن مصونيت ندارد روي می‌دهد؛ اما با توليد آنتي بادي ضد ویروس جديد، ميزان مصونيت جامعه افزايش يافته و به تدريج تغييرات دريفتآنتي ژني در ويروس روي داده و ايمني نسبت به آن كمتر می‌گردد. اپيدمي-هاي مكرر طي سالهای بعد به وسیله سوش¬هايي كه دچاردريفت آنتي ژني شده‌اند بروز می‌کند و بعد از 10 تا 30 سال ايمني جامعه نسبت به تمامي اين زير گونه-هاي تغيير يافته به ميزان زياديافزايش می‌یابد و بدين ترتيب شرايط انتشار ويروس جديد فراهم می‌شود .
اپيدميولوژي بيماري:
در قرن بيستم سه پاندمي بزرگ و يك شبه پاندمي روي داده است. اولين مورد پاندمي در سال 1918 و 1919 به نام آنفلوانزاي اسپانياييA(H1N1) با ميزان مرگي در حدود 20 تا 40 ميليون در كل دنيا روي داد و پس از آن آنفلوانزاي آسيايي ناشي از نوع A(H2N2) در سال 1957شروع شد. پاندمي سوم با زير گونه A(H3N2) و معروف به آنفلوانزای هنگ‌کنگی در سال 1986 اتفاق افتاد و آنفلوانزاي روسي ناشي ازنوع A(H1N1) در سال 1977 بروز کرد. طی پاندمی آسيايي و هنگ‌کنگی تمام گروه‌های سني درگير بوده¬اند. ميزان بالاي مرگ و مير به خصوص در گروه سني بالاتر از 65 سال اتفاق افتاد . افزايش مرگ و مير، همچنين در كساني كه بيماري زمينه-اي طبي مثل بیماری‌هایقلبي ريوي داشته‌اند، مشاهده شده است. در هر پاندمي ممكن است تهاجم به سطوح مختلفي از گروه‌های سني جامعه صورت پذيرد. به نظر میرسد قابليت ايجاد يك زیرگروه جديد ويروس آنفلوانزاي نوع A ريشه در توانايي آن در ايجاد بيماري در حيوانات دارد و تركيب انتیژنتيك جديد در حيوانات ميزبان منجر به ايجاد زیرگروه‌های جديد ويروس با ویژگی‌های خاص خود می‌گردد و از آنجايي كه سيستم ايمني جمعیت‌های انساني توانايي مقابله با اين ويروس جديد را ندارند عفونت با سرعت بسيار زيادي گسترش‌یافته و در مدت زمان كوتاهيمی‌تواند منجر به همه¬گيري جهاني گردد. آنفلوانزا به شكل جهانگير، همه‌گیری‌های وسيع، كوچك، منطقه‌ای و تك گير مشاهده می‌گردد.
اهميت بيماري:
اهميت آنفلوانزا در سرعت انتشار همه‌گیری‌ها، وسعت و تعداد مبتلايان و شدت عوارض آن، به خصوص ذات‌الریه ويروسي و باكتريايي می‌باشد. در همه¬گيری-هاي بزرگ شكل شديد يا كشنده بيماري بيشتر نزد سالمندان و افرادي كه به دليل عوارض مزمن قلبي، ريوي،كليوي، بیماری‌های متابوليك، كم خوني و يا نارسايي ايمني ناتوان شده‌اند مشاهده می‌شود.
آنفلوانزاي پرندگان و اهميت انتقال آن به انسان:
آنفلوانزاي پرندگان يكي از بیماری‌های عفوني شناخته شده در گونه‌های مختلف پرندگان است كه در اثر عفونت ناشي از برخي از سویه‌های تيپ A ایجاد می‌شود. به نظر ميرسد كليه پرندگان نسبت به اين بيماري حساس بوده، ولي ميزان حساسيت آن‌ها ممكن است متفاوت باشد. طيف علائم باليني در پرندگان مختلف متفاوت بوده و قادر به ايجادبيماري خفيف تا بسيار شديد، مسري و كشنده می‌باشد. شكل شديد و كشنده بيماري، داراي شروع ناگهاني بوده و از شدت بالايي برخوردار است و سريعاً منجر به مرگ می‌شود؛ به طوري كه ميزان مرگ ناشي از آن در حدود 100 درصد می‌باشد.
همانطوری که قبلاً ذکر شد ویروس بیماری از نظر شدت بیماریزایی انواع مختلف دارد انواع خیلی کم خطر آن علایمی از بیماری ایجاد نمی کنند وفقط در آزمایش های ویروس شناسی و ایمنی شناسی تشخیص داده می شوندولی انواع بسیار کشنده ویروس باعث مرگ سریع می شود . علائمی از قبیل ریزش پرها ،کاهش تولید تخم مرغ و تولید تخم مرغ هایی با پوسته نازک ،کاهش اشتها ، تورم سر،تاج ، ریش ،پلک وپاها ،سیانوزه شدن تاج و ریش و پاها،ریزش ترشحات از بینی و پلک ،سرفه ،التهاب ملتحمه، عدم تعادل ،اسهال و بیحالی رامی توان در پرندگان دید. علائم بیماری در نوع بشدت بیماریزا بیماری به میزان بیشتری تظاهرپیدا می کند وبیماری به سرعت در میان گله های طیور منتشر می شود. آنفلوانزاي حاد پرندگان در جمعيت حيوانات به خصوص ماكيان ايجاد می‌گردد و می‌تواند به انسان منتقل شود و توجه به بهداشت عمومي راطلب می‌کند.
علائم باليني در انسان :
آنفلوانزا بيماري ويروسي حاد دستگاه تنفسي است كه با تب، سرفه، سردرد، گلودرد، درد عضلاني، تعريق، آبريزش بيني و گاهی استفراغ و اسهال تظاهر می‌کند. در اين ميان تب و سرفه به عنوان علائم كليدي مطرح می‌باشند. سرفه اغلب شديد و براي مدتي ادامه مي¬يابد؛ ولي ساير نشانه-هاي بيماري بعد از 2 تا 7 روز خودبه‌خود بهبود پيدا مي¬كند. شناسايي بيماري معمولاً بر اساس مشخصاتا پيدميولوژيك آن صورت گرفته و موارد تک گیر آن را فقط با كمك روش‌های آزمايشگاهي می‌توان تشخيص داد. آنفلوانزا در افراد مختلف ممكناست از ساير بیماری‌های ويروسي دستگاه تنفس قابل تشخيص نباشد. اشكال باليني بيماري متفاوت بوده و ممكن است نشانه¬هايي مثل سرماخوردگي، برونشيت، پنوموني ويروسي و بیماری‌های حاد غيرقابل افتراق دستگاه تنفسي را نشان دهد. اختلالات دستگاه گوارش (تهوع، استفراغ و اسهال) نيز بروز می‌کند و در كودكان ممكن است نشانه¬هاي گوارشي، علامت غالب باشد.
بيماري آنفلوانزاي نوع B ممكن است تا اندازه‌ای خفيف تر از بيماري آنفلوانزاي نوع A باشد. عفونت آنفلوانزاي نوع C به شكل سرماخوردگي بدون تب ديده می‌شود. بيماري آنفلوانزاي بدون عارضه به طور كلي يك بيماري خود محدوده شونده است. بهبودي به سرعت ايجاد می‌شود اما بسياري از بيماران كاهش قواي جسماني يا انرژي را براي يك هفته يا بيشتر دارند.
ويروس را قبل از شروع علائم بيماري (24 ساعت قبل) در ترشحات دستگاه تنفسي فرد آلوده می‌توان شناسايي نمود. به طور معمول ويروس بعد از 5 تا 5 روز در ترشحات ويروسي فرد آلوده قابل گزارش نيست. مهم‌ترین راه انتقال ويروس در محيط¬هاي بسته‌ی پر جمعيت مثل اتوبوس از طريق هوا می‌باشد. از آنجا كه ويروس آنفلوانزا ممكن است ساعت‌ها در شرايط سرد و رطوبت كم در محيط زنده بماند،انتقال ويروس از طريق ترشحات آلوده نيز مي¬تواند صورت گيرد. دوره كمون بيماري كوتاه بوده و معمولاً بين 1 تا 3 روز است. دفع ويروساحتمالاً در بالغين بين 3 تا 5 روز بعد از بروز نشانه‌های باليني بيماري و در كودكان 7 تا 21 روز بعد از آن ادامه خواهد داشت.
علائم بيماري آنفلوانزای پرندگان در انسان مشابه علائم بيماري آنفلوانزای انساني می‌باشد.
گروه‌های در معرض خطر ابتلاي بیشتر به آنفلوانزاي پرندگان
- تماس‌های شغلي (مشاغل در معرض خطر) شامل:
- كارگران شاغل در مزارع پرورش طيور (مرغداری‌ها، پرورش اردك، بوقلمون، شترمرغ و ...) و خوك، ساير كارگران فعال در مزارع طيور (شامل افرادي كه آن‌ها را می‌گیرند و در قفس مي¬گذارند یا پرندگان را حمل مي كنند، پرندگان مرده را معدوم مي كنند، يا در جمع‌آوری وحمل فضولات فعاليت می‌کنند) و افرادي كه در مغازه‌های فروش حيوانات و پرندگان زنده كار می‌کنند.
- آشپزها و مشاغل مشابه كه با پرندگان اهلي زنده يا اخيراً كشته شده سر و كار دارند.
- فروشندگان پرندگان دست‌آموز
- شكارچيان
- افراد شاغل در حمل و نقل و جابجايي كود پرندگان
- دامپزشكان شاغل در صنايع وابسته به پرندگان
- افرادي كه در آزمایشگاه‌های ویروس‌شناسی با نمونه ویروس‌های آنفلوانزاي A/H5 و بررسي آن‌ها، سروكار دارند.
- كاركنان مراقبت‌های بهداشتي و افراد ساكن در مناطقي كه مرگ پرندگان خانگي و پرندگان وحشي بيش از حد مورد انتظار اتفاق افتادهاست.
- افرادي كه سابقه مسافرت، 10 روز قبل از شروع علائم به كشور يا منطقه-اي كه طغيان آنفلوانزا در جمعيت حيواني گزارش شده به همراهحداقل يكي از موارد زير را دارند:
- تماس (كمتر از يك متر) با ماكيان مرده يا زنده، پرندگان وحشي يا خوك در هر جايي از كشورهاي آلوده
- حضور در محلي كه پرندگان اهلي يا خوك مبتلا (تأیید شده) در 6 هفته قبل وجود داشته است
- تماس (لمس كردن يا در فاصله شنيدن و صحبت معمولي) با يك مورد انساني تأیید شده آنفلوانزاي A/H5N1
- تماس (لمس كردن يا در فاصله شنيدن و صحبت معمولي) با يك شخص مبتلا به بيماري حاد تنفسي با علت نامشخص كه بعداً منجر بهمرگ وي شده است.
كنترل آنفلوانزاي پرندگان:
مهم‌ترین اقدامات كنترلي شامل معدوم سازي سريع كليه پرندگان بيمار يا تماس يافته، دفع مناسب لاشه‌ها و فضولات، قرنطينه كردن وضدعفوني مرغداري¬ها می‌باشد.
ويروس آنفلوانزا در عرض 3 ساعت در دماي 56 درجه سانتی‌گراد يا نيم ساعت در دماي 60 درجه سانتی‌گراد و همچنين در تماس با موادضدعفوني كننده رايج نظير فرمالين و يد از بين خواهد رفت؛ ولي در دماهاي پايين مقاوم بوده و حداقل تا سه ماه بعد ممكن است دركودهاي آلوده زنده بماند. همچنين قادر است در محيط آب در دماي 22 درجه سانتی‌گراد به مدت 4 روز و در دماي صفر درجه سانتی‌گراد بهمدت بيش از 30 روز به حيات خود ادامه دهد. مقدار يك گرم از كود آلوده به اشكال شديداً بیماری‌زای ويروس آنفلوانزاي پرندگان حاوي تعدادبسيار زيادي ويروس بوده و قادر به آلوده كردن حدود يك ميليون پرنده می‌باشد.
تعاريف مربوط به درگیری با این ویروس از نظر سازمان بهداشت جهانی:
الف - آنفلوانزاي انساني
مورد مشكوك يا مورد شبه آنفلوانزا (Influenza Like Illness=ILI ):
هر فرد با عفونت تنفسي حاد همراه با تب بيشتر يا مساوي 38 درجه سانتی‌گراد (زير زباني) و سرفه به همراه يك يا چند علامت از علائم زير در صورتي كه تشخيص ديگري مطرح نباشد و شروع بيماري در طي 7 روز اخير باشد:
گلو درد، سردرد، خستگي، ضعف، درد عضلاني، قرمزي مخاطات، گاهی استفراغ با يا بدون اسهال (بيشتر در كودكان)، تماس با فردمشكوك يا قطعي آنفلوانزا
مورد عفونت تنفسي حاد و شديد مشكوك به آنفلوانزا (Severe Acute Respiratory illness=SARI ):
هر فرد با عفونت تنفسي حاد همراه با سابقه يا وجود تب بيشتر يا مساوي 38 درجه سانتی‌گراد (زير زباني) و سرفه كه نيازمند بستريدر بيمارستان باشد و شروع بيماري در طي 7 روز اخير باشد.
در آنفلوانزاي انساني در شرايط معمول، گزارش هفتگي و در صورت شك به طغيان يا همه‌گیری و به خصوص در فصول سرد گزارش فوري ودر آنفلوانزاي پرندگان نيز گزارش فوري است
ب - آنفلوانزاي پرندگان:
مورد تماس انساني: فرد در معرض تماس در يكي از حالات زير تعريف می‌گردد:
- تماس با فرد / افراد مشكوك به آنفلوانزاي پرندگان
- تماس با پرندگان / حيوانات مشكوك يا قطعي مبتلا به بيماري
- تماس با كانون آلوده به بيماري آنفلوانزاي پرندگان
مورد مشكوک: بيمار مبتلا به عفونت حاد دستگاه تنفسي تحتاني بدون علت مشخص، همراه با تب بيش از 38 درجه زيرزباني، سرفه وتنگي نفس يا تنفس سطحي به همراه حداقل يكي از موارد تماس زير در طي 7 روز قبل از شروع علائم، مورد مشكوك انساني مبتلا بهآنفلوانزاي پرندگان در نظر گرفته می‌شود:
- تماس نزديك كمتر از يك متر (براي مثال هم‌سفر بودن، صحبت كردن يا لمس) با مورد مشكوك يا متحمل يا قطعي مبتلا به آنفلوانزاي پرندگان A(H5N1)
- تماس با ماكيان يا پرندگان وحشي (براي مثال حمل و نقل، ذبح، پركني، قصابي و آماده كردن) يا فضولات آن‌ها يا تماس با محيط آلوده بهفضولات آن‌ها در منطقه‌ای كه مورد انساني يا حيواني مشكوك يا قطعي مبتلا به آنفلوانزاي پرندگان A(H5N1) در يك ماهه اخير وجودداشته است.
- خوردن خام يا نيم پز فرآورده‌های ماكيان در منطقه‌ای كه مورد انساني يا حيواني مشكوك يا قطعي مبتلا به آنفلوانزاي پرندگان A(H5N1)در يك ماهه اخير وجود داشته است.
- تماس نزديك با موارد حيواني قطعي مبتلا به آنفلوانزاي پرندگان A(H5N1) به غير از ماكيان يا پرندگان وحشي (براي مثال گربه و خوك).
مورد محتمل: مورد محتمل شامل يكي از موارد زير است:
- مورد مشكوك به همراه يكي از موارد زير:
- وجود كدورت يا شواهد پنوموني حاد در رادیو گرافی قفسه سينه به همراه علائمي از نارسايي تنفسي، هيپوكسي و تاكي پنه شديد
- تأیید آزمايشگاهي آلودگي به آنفلوانزاي A و ناكافي بودن شواهد آزمايشگاهي مبني بر عفونت A(H5N1)
- فردي كه به دليل بيماري تنفسي حاد بدون علت مشخص فوت نموده و از نظر اپيدميولوژيك ارتباط زماني و مكاني و تماس با يك موردمحتمل يا ثابت شده A(H5N1) داشته باشد .
مورد قطعي يا تأیید شده: مورد محتمل يا مشكوكي به همراه جواب مثبت در يكي از روش‌های تشخيصي آزمايشگاهي آنفلوانزا.
ب - پيشگيري:
- آموزش رعايت اصول بهداشت فردي و اجتماعي به مردم و كاركنان به ويژه در مورد سرفه و عطسه كردن و شستشوي دست‌ها.
- تهیه محصولات طیور از مکانهای مجاز و قانونی
افراد در معرض خطر بيماري آنفلوانزای انساني شامل موارد زير هستند:
- سالمندان (افراد بالاي 50 سال)
- ساكنين آسایشگاه‌ها و كاركنان آن
- بيماران مبتلا به بیماری‌های مزمن (ريوي از جمله آسم، قلبي - عروقي به جز هايپرتانسيون، خوني، كليوي، كبدي، متابوليك از جمله ديابت مليتوس)
- بيماران مبتلا به بیماری‌هایی كه سيستم تنفسي را مختل مي-نمايند، از جمله بیماری‌های احتقاني، صدمات نخاعي، اختلالات صرعي،اختلالات عصبي عضلاني.
- خانم‌های بارداري كه سه ماهه دوم و سوم حاملگي آنان مقارن با فصل شيوع آنفلوانزا می‌باشد
- كودكان و نوجوانان 6 ماهه تا 18 سالهای كه تحت درمان طولاني مدت با آسپرين می‌باشند
- كودكان 6 ماه تا 4 سال (59 ماه)
افراد در معرض تماس بيماري آنفلوانزاي انساني شامل موارد زير هستند:
- كارمندان مراكز ارائه كننده خدمات بهداشتي و درماني
- نيروهاي درماني خدمت دهنده در منازل افراد در معرض خطر
- اعضاي خانواده (شامل كودكان) افراد در معرض خطر
- ساير مشاغل خاص از جمله دامپزشكان و افراد كليدي
امیدوارم مجموعه اطلاعات فوق کمک نماید تا به جای ترس و تشویش ذهنی راه صحیح مقابله با این بیماری را بدانیم.
زمان انتشار: (8 سال قبل)
تعداد بازدید: ۱
